Fanamby ombieny ombieny ny hahatonga ny fitrandrahana harena an-kibon’ny tany ho fanoitra amin’ny fampandrosoana an’i Madagasikara. Mila paikady mirindra sy mahomby anefa hahatongavana amin’izany. Izany no antony nirosoana amin’ny fanatsaràna ireo andininy mila izany amin’ny Lalàna mifehy ity sehatra ity, izay hita ankehitriny fa tsy azo ihodivirana intsony. Isan’izany ny fampitomboana ny fiantraika ara-tsosialy sy ara-toekarena, ny fanaraha-maso ny lalam-pihariana harena an-kibon’ny tany, ny fanamaivanana ny pitsopitsony ara-panjakana hanampiana ny mpandraharaha, ny fifehezana ny gaboraraka sy fampandraisana andraikitra ny mpiantsehatra.
Tafapetraka ary am-perinasa nanomboka ny volana Janoary 2020 ny Komity ivondronan’ny mpiantsehatra harena an-kibon’ny tany izay ahitana ny Fiarahamonim-pirenena, ny Sendikan’ny mpitrandraka, ny mpitrandraka vaventy soloin’ny avy ao amin’ny Tranoben’ny harena an-kibon’ny tany tena, ny Mpitrandraka teratany ary ny Fitantanan-draharaham-panjakana izany. Natsangana io komity io handray anjara feno hiara-handrafitra sy hamolavola tolo-kevitra ho amin’ny fanatsaràna ny lalàna mifehy ny harena an-kibon’ny tany, mba ho ireo rehetra voakasika no miara-mientana sy miara-miasa, fa tsy misy ny amboletra avy amin’ny Fanjakana na hevitra teren-ko masaka avy amin’ny vondrona hafa.
Mazava hatrany am-boalohany ny fitsipika hifampitondrana amin’ny fandraisana fanapahan-kevitra, sy ny fandaharam-potoana amin’ny lahadinika rehetra haroso. Ary ao anatin’ny fifandresen-dahatra hatrany, no izoran’ny fifanakalozan-kevitra nifanatrehana isan-kerinandro. Fikatsahana hatrany ny tombontsoa iraisan’ny seha-pihariana sy ny tombontsoan’ny firenena no tanjona amin’izany.
Miroso hatrany ny adihevitra ifanaovan’ny isam-bondrona hahatrarana ny fanamby. Efa maro ny dingana vita sy ny lohahevitra voadinika, isan’izany ny mahakasika ny fahazoan-dalana momba ny harena an-kibon’ny tany (permis minier), ny fampiraisana ny zo eo amin’ny sehatry ny harena an-kibon’ny tany sy ny fananan-tany, ny fandrindrana ny andraikitr’ireo Ministera miara-miasa.
Fotoana izao hifantohana tanteraka amin’ireo tetikady, hampahomby ny ezaka rehetra efa vita. Dingana lehibe izao diavintsika izao, hoy ireo mpikambana ao amin’ny Komity manokana nampiray feo, ary mitaky firaisam-po sy firaisan-tsaina. Miara-tafita no tanjona ka tsy vahaolana ny finiavana hifikitra sy hikatsaka tombontsoa manokana. Tsy vahaolana ihany koa ny fihemorana, ny fanaovana vato manoha-riana, na fitsanganana ho vato hisakana ho amin’ny fampandrosoana ny firenena. Mbola misy rahateo ny lahadinika miandry toy ny fanatsarana ny fepetra mifandraika amin’ny fivezivezen’ny harena an-kibon’ny tany, eo ihany koa ny momba ireo fepetra mifandraika amin’ny hetra sy haba mba tena hipaka amin’izay tokony hisitraka azy avy ny tombontsoa azo avy amin’izany.
Ny Komity mpandinika ny fanavaozana ny lalàna mifehy ny harena ankibon’ny tany.
(Le Comité de reflexion pour la révision du Code Minier)